کاردرمانی جسمی حرکتی 

به طور کلی در کاردرمانی جسمی حرکتی، افراد ناتوان و دارای ضایعه یا اختلال در امور جسمی و دارای مشکلات حرکتی آموزش داده می شوند که مجموعه ای از کارها را انجام بدهند. چگونه با این ناتوانی ها سازگار بشوند. فراموش نکنید اولین اقدام جهت بهبودی کامل فرد بیمار، پذیرش شرایط ایجاد شده و بیماری است.  این پذیرش به افراد کمک می کند، درک بهتری از شرایط خود داشته باشند. بنابراین راحت تر  بتوانند با امور و یا وظایف خود در خانه، محل کار، سرکار، مدرسه و… سازگاری پیدا بکنند.

در واقع کاردرمانی جسمی حرکتی زیر مجموعه ای از کاردرمانی محسوب می شود.

یکی دیگر از هدف های اصلی کاردرمانی جسمی حرکتی، بازیابی مجدد توانایی های بیماران جهت انجام فعالیت های روزمره است. از جمله آموزش های اصلی درکاردرمانی جسمی حرکتی؛ نحوه کار کارکردن با ابزارهای کمک کننده، مانند ویلچر و واکر است.

در کاردرمانی جسمی، درمانگر پس از آنکه ارزیابی وضعیت عضلات، مفاصل و استخوان ها، میزان قدرت و توان و تحمل حرکتی و تعادل فرد مشکلات فرد انجام شد. آنگاه ‌درمان و برنامه درمانی بر اساس مشکلات فرد، تنظیم می شود.

کاردرمانی جسمی حرکتی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود.

• کاردرمانی جسمی حرکتی کودکان

• کاردرمانی جسمی حرکتی بزرگسالان

کاردرمانی جسمی حرکتی کودکان

کاردرمانی جسمی حرکتی در کودکان برای طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلالات جسمی و عصبی استفاده می‌شود. همچنین این دسته از کاردرمانی در کودکان شامل بخش‌های درمانی مختلفی است. برای بهبود توانایی‌های حرکتی، افزایش استقلال و بهبود کیفیت زندگی کودک انجام می‌شود.

فواید کاردرمانی جسمی حرکتی کودکان

• مهارت‌های حرکتی درشت
• بهبود تعادل و هماهنگی
• تقویت عضلات بزرگ (مانند پاها، دست‌ها و تنه)
• تمرین راه رفتن، دویدن و پریدن
• مهارت‌های حرکتی ظریف
• بهبود کنترل حرکات دست و انگشتان
• تمرین گرفتن و رها کردن اشیا
• تقویت مهارت‌های نوشتاری و دست‌ورزی
• تقویت عضلات و افزایش قدرت بدنی
• تمرینات کششی و مقاومتی برای افزایش قدرت عضلانی
• جلوگیری از ضعف عضلانی در کودکان با مشکلات حرکتی
• تمرینات تقویتی برای کنترل بهتر بدن
• استفاده از وسایل کمکی مانند توپ‌های تعادلی و تخته‌های تعادل
• بهبود توانایی‌های حرکتی در بیماری‌ها و اختلالات خاص
• کمک به کودکان دارای فلج مغزی، سندرم داون، دیستروفی عضلانی و مشکلات اسکلتی و عضلانی
• اصلاح الگوی حرکتی نامناسب
• تحریک حسی و یکپارچگی حسی
• تمرین پردازش حسی برای کودکانی که مشکلاتی در دریافت و پردازش حس‌ها دارند
• بازی‌های حسی برای تقویت حس عمقی و تعادل
• آموزش والدین و پرستاران کودکان
• آموزش تمرینات خانگی
• ارائه راهکارهایی برای بهبود عملکرد حرکتی کودک در زندگی روزمره

این نکته را هم باید به یاد داشته باشیم. بسیاری از تمرین ها در قالب بازی به کودک داده می شود. چون کودکان در قالب بازی فرمانبردارتر خواهند بود.

بیماریهای نیازمند کاردرمانی جسمی حرکتی در کودکان

برخی از مهم‌ترین بیماری‌هایی که نیاز به کاردرمانی جسمی حرکتی دارند در زیر لیست شده است.

بیماری‌های عصبی و اختلالات رشدی

بیماریهای عصبی و اختلالات رشدی شامل موارد زیر هستند.

• فلج مغزی یا CP

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای فلج مغزی،  بهبود کنترل حرکتی، افزایش قدرت عضلانی و پیشگیری از دفورمیتی‌ها انجام می گیرد. برای شناخت تکمیلی اختلال فلج مغزی می توان مقاله فلج مغزی را مطالعه بنمایید.

• اختلال طیف اوتیسم یا  ASD

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای اختلال طیف اوتیسم، تقویت مهارت‌های حرکتی و بهبود هماهنگی و تعادل انجام می گیرد. برای شناخت بیشتر در مورد اختلال اوتیسم می توان مقاله اوتیسم را مطالعه بنمایید.

• اختلالات هماهنگی رشدی DCD

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای اختلالات هماهنگی رشدی، بهبود هماهنگی، تعادل و مهارت‌های حرکتی انجام می گیرد.

بیماری‌های ژنتیکی و مادرزادی

بیماری های ژنتیکی و مادرزادی شامل موارد زیر می باشد.

• سندرم داون

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای سندرم داون، بهبود تون عضلانی، تقویت مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف انجام می پذیرد.

• دیستروفی عضلانی

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای دیستروفی عضلانی، افزایش توان عضلانی و به تأخیر انداختن ضعف عضلات انجام می شود.

• اسپینا بیفیدا

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای اسپینا بیفیدا، کمک به بهبود حرکات مستقل و استفاده از وسایل کمکی

انجام می شود.

مشکلات ارتوپدی و اسکلتی عضلانی

انواع مشکلات ارتوپدی و اسکلتی-عضلانی را می توان به صورت زیر لیست کرد.

• دفورمیتی‌های اندام

دفورمیتی‌های اندام  می تواند شامل پای پرانتزی، اسکولیوز و صافی کف پا باشد. که در کاردرمانی این اختلالات با تکمرین های تخصصی اصلاح و بهبود می یابند.

• تورتیکولی مادرزادی (کجی گردن)

برای تورتیکولی مادرزادی تمرینات کششی و اصلاحی انجام می شود.

• اختلالات بعد از جراحی‌های ارتوپدی

اختلالات بعد از جراحی‌های ارتوپدی، مانند دررفتگی مادرزادی لگن، یکی از مواردی است که برای بهبود بازتوانی بیمار نیاز به کاردرمانی جسمی حرکتی می باشد.

مشکلات حسی و حرکتی مرتبط با پردازش حسی

بعضی از مشکلات حسی و حرکتی مرتبط با پردازش حسی را می توانیم به صورت زیر لیست بکنیم.

• اختلالات یکپارچگی حسی

در کاردرمانی جسمی حرکتی برای اختلال یکپارچگی حسی، بهبود پردازش اطلاعات حسی و تنظیم واکنش‌های حرکتی را انجام می دهیم. برای شناخن بهتر و تکمیلی تر مقاله یکپارچگی حسی را بخوانید.

• تأخیر در رشد حرکتی کودکان

در اختلال تاخیر در رشد حرکتی با کمک کاردرمانی به دستیابی به مهارت‌های حرکتی متناسب با سن کودکان کمک شایانی می شود. برای مطالعه بیشتر می توان مقاله رشد طبیعی نوزاد را بخوانید.

بیماری‌های مرتبط با سیستم عضلانی و عصبی

بیماری‌های مرتبط با سیستم عضلانی و عصبی را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد.

• آتروفی عضلانی نخاعی SMA

با کمک کاردرمانی جسمی حرکتی برای اختلال آتروفی عضلانی نخاعی، به حفظ دامنه حرکتی و جلوگیری از تحلیل عضلانی کمک شایانی می شود.

• میوپاتی‌ها و نوروپاتی‌های ارثی

برای میوپاتی‌ها و نوروپاتی‌های ارثی برای بهبود عملکرد حرکتی و کاهش محدودیت‌های حرکتی، می توان با کمک کاردرمانی جسمی حرکتی به این دسته از بیماران کمک کرد.

آسیب‌های مغزی و نخاعی

آسیب های مغزی و نخاعی را به موارد زیر دسته بندی می کنیم.

• آسیب‌های ناشی از سکته مغزی در کودکان

برای آسیب‌های ناشی از سکته مغزی در کودکان، با استفاده از کاردرمانی جسمی حرکتی می توان به بازیابی مهارت‌های حرکتی کمک بکنیم.

• آسیب‌های نخاعی مادرزادی یا اکتسابی

با کمک کاردرمانی جسمی، بهبود تحرک و استفاده از وسایل کمکی را برای آسیب‌های نخاعی مادرزادی یا اکتسابی انجام می شود.

کاردرمانی جسمی برای هر کودک با توجه به شرایط خاص او برنامه‌ریزی می‌شود. هدف آن افزایش استقلال و بهبود کیفیت زندگی کودک است.

کاردرمانی جسمی در کودکان معمولاً با روش‌های بازی‌محور و جذاب انجام می‌شود تا کودک انگیزه بیشتری برای تمرین داشته باشد.

کاردرمانی جسمی حرکتی بزرگسالان

کاردرمانی جسمی حرکتی در بزرگسالان با هدف بهبود عملکرد حرکتی، افزایش استقلال در فعالیت‌های روزمره، کاهش درد و جلوگیری از تحلیل عضلانی انجام می‌شود. این درمان برای افراد مبتلا به مشکلات عصبی، اسکلتی عضلانی و ارتوپدی مفید است.

کاربردهای کاردرمانی جسمی حرکتی در بزرگسالان

بیماری‌های عصبی

• سکته مغزی (CVA)

حرکت اندام‌ها، هماهنگی و تعادل بهبود می‌یابد.

• فلج مغزی در بزرگسالی

تقویت عضلات و بهبود عملکرد حرکتی انجام می‌شود.

• ضایعات نخاعی

بازیابی عملکرد حرکتی و استفاده از وسایل کمکی انجام می‌شود.

• بیماری پارکینسون

کنترل حرکتی افزایش و لرزش و خشکی عضلات کاهش می‌یابد.

• ام‌اس (MS)

حفظ قدرت عضلانی و جلوگیری از ضعف و سفتی مفاصل انجام می‌شود.

• آتروفی عضلانی نخاعی (SMA)

تحلیل عضلانی کاهش و حرکات بهبود می‌یابد.

بیماری‌ها و مشکلات اسکلتی عضلانی

• دیسک کمر و گردن

کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری صورت می‌گیرد.

• آرتروز و روماتیسم مفصلی

عملکرد مفاصل بهبود و درد کاهش می‌یابد.

• شکستگی‌ها و آسیب‌های ورزشی

تسریع در بهبود و بازتوانی عضلات انجام می‌شود.

• دردهای مزمن عضلانی-اسکلتی (فیبرومیالژیا)

کاهش درد و بهبود استقامت بدنی انجام می‌شود.

بیماری‌های ارتوپدی و مشکلات ساختاری

• تعویض مفصل (لگن، زانو، شانه)

توان‌بخشی بعد از جراحی و بهبود دامنه حرکتی صورت می‌گیرد.

• شانه منجمد یا یخ‌زده (Frozen Shoulder)

دامنه حرکتی افزایش و درد کاهش داده می‌شود.

• بیماری های التهابی و مفصلی عضلانی.

مشکلات مرتبط با سالمندی و ضعف عضلانی

• افتادگی عضلانی و کاهش تعادل در سالمندان

از افتادن عضلات جلوگیری می‌شود. قدرت عضلات افزایش داده می‌شود.

• پوکی استخوان (استئوپروز)

تعادل و تقویت عضلات بهبود داده می‌شود. بنابراین از شکستگی‌ها جلوگیری می‌شود.

• پارکینسون و سایر بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی

افزایش استقلال در زندگی روزمره صورت می‌گیرد.

روش‌های کاردرمانی جسمی در بزرگسالان

• تمرینات تقویتی و کششی

برای افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات انجام می‌شود.

• تمرینات تعادلی و هماهنگی

برای جلوگیری از افتادن و افزایش ثبات بدن اعمال می‌شود.

• ماساژ درمانی و تکنیک‌های دستی

اسپاسم کاهش و دامنه حرکتی بهبود می‌یابد.

• تمرینات عملکردی برای بهبود مهارت‌های روزمره

کارهایی مانند راه رفتن، بلند شدن و انجام کارهای شخصی، انجام می‌شود.

مزایای کاردرمانی جسمی در بزرگسالان

• کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی
• افزایش استقلال در انجام فعالیت‌های روزمره
• کاهش وابستگی به داروهای مسکن
• جلوگیری از تحلیل