کاردرمانی ذهنی و شناختی کودکان

مفهوم کاردرمانی ذهنی و شناختی چیست؟

یک شاخه‌ای از کاردرمانی کاردرمانی ذهنی و شناختی کودکان است. برای بهبود عملکردهای شناختی، ذهنی، رفتاری، هیجانی و اجتماعی کودکانی که دارای مشکلات رشد، یادگیری، رفتاری یا مغزی، از کاردرمانی ذهنی و شناختی استفاده می‌شود. این روش به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ذهنی و اجرایی خود را تقویت بکنند. همچنین یادگیری بهتری داشته باشند. در نهایت در زندگی روزمره مستقل‌تر عمل بکنند.

برای کودکانی که دچار اختلال اوتیسم، بیش‌فعالی (ADHD)، ناتوانی‌های یادگیری، اختلالات پردازش حسی، سندرم داون، مشکلات گفتاری و زبانی، آسیب‌های مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی یا مشکلات رفتاری هستند، کاردرمانی ذهنی و شناختی بسیار مفید است.

بخش های کاردرمانی ذهنی و شناختی کودکان

کاردرمانی ذهنی و شناختی معمولاً شامل بخش‌های مختلفی است. بسته به نیاز هر کودک تنظیم می‌شود. مهم‌ترین بخش‌های این نوع کاردرمانی به صورت زیر دسته بندی می شوند.

تقویت مهارت‌های شناختی و اجرایی مغز

• تمرکز و توجه

برای افزایش مدت ‌زمان تمرکز و جلوگیری از حواس‌پرتی تمرین داده می شود.

برای اطلاعات تکمیلی مقاله اختلال توجه را مطالعه بفرمایید.

• حافظه

حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های ذهنی تقویت می شود.

• پردازش اطلاعات

برای کمک به درک بهتر اطلاعات و یادگیری سریع‌تر، تمرین تجویز می شود.

• مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری

برای تفکر منطقی و حل مشکلات روزمره آموزش داده می شود.

بهبود مهارت‌های یادگیری و تحصیلی

• تقویت مهارت خواندن و نوشتن با تمرینات شناختی و بصری
• بهبود مهارت‌های ریاضی و استدلال منطقی از طریق بازی‌های آموزشی
• افزایش درک مطلب و پردازش شنیداری برای کودکانی که در فهم زبان مشکل دارند

توسعه مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی

• افزایش مهارت‌های گفتاری و زبانی برای برقراری ارتباط بهتر
• تقویت تعاملات اجتماعی از طریق بازی‌های گروهی و نقش‌آفرینی
• آموزش مدیریت احساسات و درک هیجانات خود و دیگران

کاهش مشکلات رفتاری و هیجانی

• مدیریت استرس و اضطراب از طریق روش‌های آرام‌سازی و تمرینات حسی
• کاهش پرخاشگری و نافرمانی با استفاده از تکنیک‌های رفتاری
• کنترل تکانه و افزایش تحمل ناکامی برای جلوگیری از واکنش‌های ناگهانی

تقویت مهارت‌های زندگی روزمره و خود مراقبتی

• آموزش لباس پوشیدن، غذا خوردن، مسواک زدن و سایر مهارت‌های خودیاری
• برنامه‌ریزی و مدیریت زمان برای انجام تکالیف مدرسه و کارهای روزانه
• افزایش استقلال در انجام کارهای شخصی و روزمره

بهبود یکپارچگی حسی و پردازش اطلاعات محیطی

• تمرینات برای تنظیم حساسیت‌های حسی (مثلاً کاهش حساسیت به صداهای بلند یا لمس شدن)
• استفاده از بازی‌های حرکتی و تعادلی برای بهبود هماهنگی بدن
• کمک به کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی که در درک و واکنش به محیط مشکل دارند

توصیه می شود مقاله یکپارچگی حسی را بخوانید.

روش‌های کاردرمانی ذهنی و شناختی کودکان

کاردرمانگران ذهنی و شناختی بسته به نیاز هر کودک از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند.

• بازی‌درمانی

از بازی‌های فکری و حرکتی برای افزایش یادگیری و تمرکز استفاده می شود.

• تمرینات شناختی کامپیوتری

نرم‌افزارهای مخصوص برای تقویت حافظه و تمرکز به کار گرفته می شود.

• نقش‌آفرینی و نمایش

برای تقویت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی از نقش آفرینی استفاده می شود.

• تمرینات نوشتاری و بصری

برای بهبود مهارت‌های تحصیلی و ادراکی این روش مورد استفاده قرار می گیرد.

• ماساژ درمانی و تکنیک‌های حسی

برای بهبود پردازش حسی و آرام‌سازی ذهن، ماساژ درمانی انجام می شود.

فواید کاردرمانی ذهنی و شناختی برای کودکان

کاردرمانی ذهنی و شناختی کودکان، باعث بازیابی و تقویت تواناییهای از دست رفته یا ضعیف شده می شود. این تواناییها را می توان به صورت زیر لیست بکنیم.

• یادگیری بهتر، بهبود عملکرد تحصیلی
• روابط اجتماعی بهتری، اعتماد به ‌نفس بیشتر
• مدیریت رفتارهای نامناسب و مشکلات هیجانی
• تقویت توانایی‌های شناختی خود، زندگی مستقل‌تر

این نوع کاردرمانی معمولاً به‌صورت جلسات فردی یا گروهی و با همکاری والدین و معلمان انجام می‌شود. بنابراین کودک می تواند مهارت‌های خود را در محیط‌های مختلف (خانه، مدرسه، جامعه) به کار بگیرد.

برای اطلاعات تکمیلی و مطالعه بیشتر می توانید مقاله اختلال توجه را بخوانید.