چرا یکپارچگی حسی، خط مقدم در درمان اوتیسم است؟
اخیراً مادری در صفحه اینستاگرام کلینیک کاردرمانی آترا حقیقت زیر را پرسیده است. برای پاسخ دادن به این پرسش تصمیم گرفته شد که این مقاله نوشته بشود.
حقیقت: پسر سه سال و نیم من گفتارش خیلی ضعیف است. اول فکر میکردم فقط تأخیر گفتاری دارد و او را به گفتاردرمانی بردم، اما متوجه شدم رفتارهای خاصی دارد. ارتباط چشمی کم است، بیهوا جیغ میزند، وقتی ذوقزده میشود بالبال میزند. روانپزشک گفت، در طیف اوتیسم قرار دارد. حالا باید از کجا درمان را شروع کنم؟
این پرسش برای بسیاری از خانوادههایی که فرزندشان تازه تشخیص اوتیسم گرفته، آشناست. تجربه علمی و بالینی نشان میدهد قدم اول و فوری در درمان طیف اوتیسم باید کاردرمانی یکپارچگی حسی باشد.
اوتیسم و اختلال در پردازش حسی
کودکان طیف اوتیسم علاوه بر مشکلات ارتباطی و گفتاری، اغلب در پردازش حسی هم چالش دارند. مغز آنها نمیتواند اطلاعاتی که از محیط و بدن مانند بینایی، شنوایی، لمس، حرکت و …. را به درستی سازماندهی و پردازش بکند.
نشانه های اختلال در یکپارچگی حسی
- بالبال زدن یا پرش هنگام هیجانزدگی
- جیغهای ناگهانی برای تخلیه فشار حسی
- ارتباط چشمی کم به دلیل دشواری هماهنگی بینایی و توجه
- توجه کوتاهمدت و بیقراری در بازی و یادگیری
بنابراین شروع درمان، بدون پایه حسی، مانند ساختن ساختمانی بدون پیریزی است. در نهایت نتایج گفتاردرمانی و مهارتهای شناختی محدود خواهد بود.
روند و پروتکل درمان اوتیسم در کلینیک آترا کرج
در کلینیک کاردرمانی آترا، مسیر درمان، مرحلهای و علمی است. با این روش کودک به تدریج از آرامسازی به یادگیری گفتار و شناخت می رسد.
لمس و ماساژ (حس لامسه)
درمان از لمس و ماساژ تخصصی آغاز میشود. این مرحله کودک را آرام میکند، اضطراب را کاهش میدهد و ارتباط اولیه با درمانگر را تقویت میکند.
تقویت حس عمقی
فعالیتهای حس عمقی شامل فشار ملایم به مفاصل، بازیهای فشاری، کششی و غلتیدن روی توپ است. مزایای این مرحله عبارت است از:
- آرامش بیشتر
- توانایی نشستن طولانیتر
- کنترل بهتر حرکات بدن
تحریک سیستم و ستیبولار (تعادلی)
پس از آرامسازی، فعالیتهای تعادلی مانند تاب، الاکلنگ و سرسره انجام میشود. فواید این تمرین عبارت است از:
- تقویت سیستم تعادلی و حرکتی
- افزایش توجه و تمرکز
- هماهنگی حرکتی بهتر
تمرینهای حسی–حرکتی و درکی–حرکتی
کودک یاد میگیرد حواس مختلفش را با هم هماهنگ بکند.
- حسی-حرکتی
هماهنگی بین بینایی، شنوایی و حرکت تقویت می شود.
- درکی–حرکتی
درک موقعیت بدن در فضا بالا می رود.اجرای دستورات ساده انجام می گیرد.
شناختی–حرکتی
پس از تثبیت پایههای حسی، تمرینهایی اجرا میشود که هم فکر و هم حرکت را درگیر میکنند. این مرحله باعث رشد توجه پایدار، حل مسئله و هماهنگی ذهن و بدن میشود.
کاردرمانی ذهنی و اتاق تاریک
وقتی کودک توانست مدت بیشتری بنشیند و آرامتر باشد، کاردرمانی ذهنی شروع میشود. در اتاق تاریک، محرکهای اضافی حذف شده و تمرکز کودک روی فعالیت مشخص افزایش مییابد. این مرحله برای شروع شناخت و تعامل اولیه اهمیت دارد.
گفتاردرمانی تخصصی اوتیسم
در نهایت، وقتی پایههای حسی و شناختی آماده شد، گفتاردرمانی اوتیسم آغاز میشود. کودک اکنون میتواند تواناییهای زیر را داشته باشد.
- به چهره درمانگر نگاه کند
- صداها را تقلید کند
- کلمات بیشتری بیاموزد
این ترتیب مرحلهای درمان باعث میشود گفتاردرمانی سریعتر و پایدارتر نتیجه بدهد.
مزایای رویکرد مرحلهای یکپارچگی حسی
- کودک با آرامش و پذیرش بیشتر وارد درمان میشود
- رفتارهای کلیشهای و جیغها کاهش مییابد
- مدت نشستن و تمرکز کودک افزایش مییابد
- مدت نشستن و تمرکز کودک افزایش مییابد
- گفتار، توجه، شناخت و مهارتهای اجتماعی به طور همزمان تقویت میشوند
درمان اوتیسم در کرج
خانوادههایی که به دنبال کاردرمانی اوتیسم در کرج هستند، میتوانند با کلینیک آترا، از یک مسیر علمی، مرحلهای و جامع بهره ببرند. تمام مراحل درمان، از یکپارچگی حسی تا گفتاردرمانی تخصصی، در محیطی امن و حرفهای اجرا میشود.
جمعبندی
یکپارچگی حسی، خط مقدم در درمان اوتیسم است. روند درمان در کلینیک کاردرمانی آترا به صورت زیر است.
- لمس و ماساژ ==> آرامسازی
- حس عمقی ==> کنترل حرکتی و نشستن بهتر
- تعادلی و وستیبولار ==> افزایش تمرکز
- حسی–حرکتی و درکی–حرکتی ==> هماهنگی بدن و ذهن
- شناختی–حرکتی ==> رشد توجه و حل مسئله
- کاردرمانی ذهنی و اتاق تاریک ==> تمرکز و شناخت اولیه
- گفتاردرمانی تخصصی ==> توسعه زبان و ارتباط اجتماعی
این رویکرد باعث میشود کودکان نه تنها گفتار، بلکه توجه، تمرکز، آرامش و ارتباط اجتماعی بهتری تجربه بکنند.
سلام، کاردرمانی آترا واقعا حرف نداره، بسیار عالی کار می کنند. ممنون از مطالب خوبی که گذاشتید.